Handbiken is hot en Marcel (52, dwarslaesie) vertelt waarom

28 februari 2018

Marcel Bierman belandde dertig jaar geleden als rugby-international tijdens een wedstrijd in Hong Kong in een rolstoel. Maar sporter is hij altijd gebleven. Inmiddels reist hij met zijn Handbike Team Noord-Holland ook door Europa om deel te nemen aan wedstrijden en anderen te inspireren.

Vorige week zondag trainde hij na een lange onderbreking voor het eerst sinds tijden weer eens in de polder. Samen met zijn ploegmaat. Op de heenweg hadden ze de wind pal tegen en terug kwam de beloning: windje mee. Helemaal kapot kwam Marcel thuis. Volledig voldaan. Hij houdt nu eenmaal van afzien.

Hij kijkt nu al uit naar 14 juni. Dan fietst hij met zijn team in Oostenrijk de ‘battle’ op de Kaunertaler Gletscherstraße. De afstand is ‘slechts’ 20 kilometer, maar het zijn geen gewone kilometers: eerst 5 kilometer klimmen, 5 kilometer langs een stuwmeer en dan 10 kilometer stijl omhoog. Een unieke wedstrijd, want helemaal alleen voor handbikers.

Het is de vijfde keer dat hij mee doet. Bedacht voor mensen die ooit een ongeluk hebben gehad. Om hen te laten ervaren wat er allemaal nog mogelijk is als je je benen niet meer kunt gebruiken. “Als je deze rit hebt volbracht, kun je de wereld aan,” zegt Marcel. “Echt. Ik zal je besparen wat ik allemaal voel en denk als ik daar aan de finish kom, maar het is geweldig.”

Handbiken is ‘hot’. “Vroeger waren het vooral de wheelers die bekendstonden binnen de rolstoelsport,” vertelt Marcel. “Wheelers zijn een soort snelle rolstoelen. Maar inmiddels hebben de handbikes die populariteit overgenomen.”

Dat moet begonnen zijn toen Kees van Breukelen, een rolstoelfabrikant, de handbikes begon te promoten, weet Marcel. “Ik begon er zelf mee door Amsterdam te fietsen, als alternatief voor de auto. Dat was een jaar of negen jaar geleden. Ik vond het zo leuk dat ik mee deed aan de vierdaagse in Delden. Ik zag daar ook die ligfietsen en dacht: ik kan hier wel mijn sport van maken.”

Door zijn baan bij Welzorg als verkoper van rolstoelen voor aangepast sporten zit hij dicht bij het vuur. Hij weet precies wat er te koop is. “Wat dat betreft is handbiken net als racefietsen. Je begint met een instapmodel, vervolgens ga je een beetje klooien en wordt je materiaal steeds geavanceerder. Kijk, je moet zelf altijd sterker worden maar het moet niet aan het materiaal liggen, vind ik.”

Zijn baan bij Welzorg heeft hij te danken aan Rob Cohen. Rob die bekend is uit de voetbalwereld gaf hem zo de kans een nieuw bestaan op te bouwen toen hij in 1988 een dwarslaesie opliep als rugby-international in een wedstrijd voor het befaamde Sevenstoernooi in Hong Kong. Hij brak zijn nek tegen de Franse Barbarians toen hij ongelukkig werd getackled. Het starten van een eigen loodgietersbedrijf, zoals hij eigenlijk voor ogen had, zat er niet meer in.

Deze zomer is het alweer 30 jaar geleden dat hij zijn ongeluk kreeg. “Vijf jaar geleden werd ik met mijn vriendin en dochter uitgenodigd om dat toernooi in Hong Kong weer eens bij te wonen. Het onthaal was indrukwekkend en ook mijn vriendin en, vooral, mijn dochter genoten er echt van. Mijn dochter is dertien. Ze heeft haar vader nog nooit lopend gezien. Ze weet niet beter dan dat hij in een rolstoel zit.”

Vaak denkt hij terug aan zijn tijd in Heliomare in Wijk aan Zee waar hij moest herstellen. Hij lag met zes man op een kamer. Iedereen had zijn eigen verhaal, veroorzaakt door een eigen ongeluk. “Het viel me toen al op dat sporters toch een andere insteek hebben dan niet-sporters. Ze hebben meestal meer doorzettingsvermogen, geven niet zo snel op. Ze proberen echt van alles uit en kunnen goed doorduwen. Dat merk ik ook in mijn werk. Als je sporter bent en je krijgt een ongeluk dan wil je weer sporten, welke sport dan ook. Maar als je nooit gesport hebt, is dat anders.  Je kunt echt iedereen stimuleren om te bewegen maar zodra je al a-sportief bent, word je in een rolstoel niet ineens heel sportief.”

Zelf kan hij zich geen leven zonder sport voorstellen. “Als je een rotdag hebt gehad en je gaat even sporten dan kun je je kop leegrijden. Daarna kun je de hele wereld aan. Natuurlijk zijn dan niet al je problemen verdwenen, maar het voelt wel even zo. Alleen daarom moet en zal ik sporten. Ook nu ik inmiddels 52 ben.”

De rugbysport deed hem dan in een rolstoel belandden, maar het blijft wel zijn grote liefde. Hij volgt alles. Hij vertelde over zijn ‘religie’ tijdens De Sportmonologen op De Parade en op het podium van een uitverkochte Kleine Komedie in Amsterdam.

Handbiken komt voor Marcel dicht in de buurt van rugby. “Je kunt geweldig stukgaan met handbiken. Dan kun je ook zo lekker met rugby. Na een wedstijd of training ben je echt helemaal naar de klote. Net zoals afgelopen zondag toen ik dwars tegen de wind in fietste. Ik moest echt op mezelf inpraten: ‘Kom op, niet zeiken, doorgaan.’ Daar krijg ik dus energie van. Zo moet sport zijn voor mij.”